Ақмола облысында көктемгі егіс науқаны басталды. Өңір астықшылары биыл 5,1 миллион гектардан астам алқапқа негізінен дәнді және бұршақ дақылдарын егуді көздеп отыр. Бидайдың құрғақшылыққа төзімді сорттарына көп көңіл бөлінуде, деп хабарлайды «КазахЗерно.kz» тілшісі.
15 мамырда облыс алқаптарына алғашқы тракторлар мен тұқым себу кешендері шықты. Көктемгі дала жұмыстарына негізінен облыстың оңтүстік аудандары, соның ішінде Атбасар, Есіл, Жақсы, Жарқайың аудандары кірісті. Дәнді егуге алғашқылардың қатарында Жақсын ауданы, Запорожье ауылының шаруа қожалығы да бар. Оның егістік көлемі 50 мың гектарға дейін жетеді. Серіктестіктің атқарушы директоры Бақыт Ермұратовтың айтуынша, былтырғы қуаңшылықты ескере отырып, биыл олар бидайдың құрғақшылыққа төзімді сорттарын егуге бел буған. Олардың барлығы да Бараева А.И.атындағы астық шаруашылығы ғылыми–өндірістік орталығының учаскелерінде сынақтан өтті.
«Біз 11 мамырда сынақ егістігін бастадық. Егістіктерде ылғал жеткілікті, күзде жер жыртылды, көктемде ылғалды жабу жұмыстары жүргізілді. Екі ауысымда жұмыс істейміз, күніне 2–2,5 мың гектарға дейін алқапқа егін себеміз. Ауа райы жақсы болса, айдың соңына дейін бітіреміз. Биыл әртараптандыруға көшіп жатырмыз, бидай, арпа, сұлыдан бөлек зығыр, судан, зығыр егіп жатырмыз. Олар мұнда қалай тамыр жайып жатыр, көшеттер қандай болады, егін жинап көрейік», – деді Бақыт Ермұратов.
Құрғақшылық қаупі егістік диқандардың бас ауруына айналды. Синоптиктердің болжауынша, алдағы жазда аптап ыстық және жауын–шашын болмайды. Өндірістік және ғылыми тәжірибесі мол агроном Бақыт Ермұратов қуаңшылықта астықтың төмен түсуі мен сапасыз болу себебін аңғару мүмкін еместігін айтады. Сондықтан, кәсіпорын дәнді дақылдардың құрғақшылыққа төзімді сорттарын егумен қатар, минералды тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау және өңдеу құралдарына да көңіл бөлуді ұйғарды.
«Қазір біз тәжірибе станцияларынан бидайдың Қарағанды–31, Астана, Шортандинская–2012, Степная–60 сияқты сорттарын таңдап алдық. Олар былтыр жақсы өнер көрсетті. Бірақ түсімі мен сапасы топырақтың құрылымына, оларға күтім жасау, минералды заттармен және қорғаныс құралдарымен уақтылы тыңайтуға байланысты екенін ескеру керек. Бізге үнемі қамқорлық пен бақылау керек, жермен үздіксіз жұмыс істеу керек», – дейді Бақыт Ермұратов.
Агрономдардың айтуынша, егіс науқаны дер кезінде және өну кезінде, дәлірек айтсақ, маусым айының басында жаңбыр жауса, қуаңшылықтан зиян келтіру қаупі аз болады. Жергілікті билік те назардан тыс қалған жоқ. 2020 жылы ақмолалық диқандар гектарына 11 центнерден өнім алса, 2021 жылы 8 центнерден сәл ғана артық өнім алған. Сондықтан элиталық тұқымға кеткен шығынның 70 %, жоғары репродукциялы тұқымның 50 пайызын өтеуді ұйғарып, бұл мақсатқа 800 миллион теңге бөлді. Ағымдағы жылы бөлінген 8 млрд теңгеден астам қаражат есебінен фермерлердің пестицидтерді сатып алу шығындарын 50%–ға дейін қысқарту бөлігінде ерекше қауіпті зиянкестер мен аурулардан өсімдіктерді қорғау құралдарын қолдану бағыттары да кеңейеді.
«Қазір біз күніне 250 мың гектардан астам алқапқа егін егіп жатырмыз, сондықтан егіс науқаны үш аптадан аспайды. Барлығы жоспар бойынша жүріп жатыр, тұқым мен жанар–жағармай мәселесінде мәселе жоқ. Өткен жылы 530 мың тонна тұқым жинасақ, биыл 33 тұқым шаруашылығы тұқым сатты. 72 мың тонна кепілдендірілген дизель отыны нарық бағасынан 15 пайызға төмен бағамен бөлінді. Қазір егіс алқаптарында 15 мың трактор, 1500 егіс кешені жұмыс істеп тұр. Егіс маусымының басына қарай шаруаларымыз жалпы сомасы 63 миллиард теңгеге 2187 ауыл шаруашылығы техникасын, сондай–ақ 100 егіс кешенін сатып алды. Ендігі кезекте барлық жұмыстарды уақытында атқарып, кейін жаз айларында тиісті жұмыстарды жалғастыру басты міндет», – деп түсіндірді Ақмола облысының ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Еркеш Әленов.
Облыста мал шаруашылығының жем–шөпке деген қажеттілігін толық қамтамасыз ету мақсатында мал азықтық дақылдардың егіс көлемі 20 мың гектарға ұлғайтылды. Аздап болса да, картоп пен көкөніс егетін алқаптар да ұлғайтылды. Мамандардың айтуынша, егіс науқаны мамырдың соңы мен маусым айының басында аяқталады.
Аслан Абуталипов
